Với mục tiêu tạo ra một triệu căn nhà ở xã hội đến năm 2030, chính phủ đã và đang triển khai nhiều chính sách hỗ trợ và thúc đẩy phát triển phân khúc này. Tuy nhiên, các con số thực tế lại cho thấy rằng Hà Nội và TP.HCM – hai đô thị lớn nhất cả nước, đang gặp nhiều khó khăn trong việc hoàn thành các chỉ tiêu đề ra.
Tình hình hiện tại đối với hoạt động xây dựng nhà ở xã hội
Theo báo cáo mới nhất của Bộ Xây dựng, tình hình thực hiện đề án xây dựng một triệu căn nhà ở xã hội giai đoạn 2021-2030 đang diễn ra với nhiều kết quả đáng chú ý. Tính đến giữa tháng 7 năm 2024, cả nước đã hoàn thành 79 dự án, cung cấp gần 40.700 căn, đạt khoảng 10% chỉ tiêu đặt ra đến năm 2025. Ngoài ra, 128 dự án khác đã được khởi công, dự kiến sẽ cung ứng thêm gần 112.000 căn nhà, góp phần quan trọng vào việc đáp ứng nhu cầu về nhà ở đối với những người dân có thu nhập thấp.
Tổng cộng, cả nước đã đạt gần 36% chỉ tiêu cho giai đoạn này nếu tính cả các dự án đã khởi công và hoàn thành. Đáng chú ý, một số địa phương đã vượt chỉ tiêu xây dựng như Khánh Hòa (104%), Thanh Hóa (74%), và Hậu Giang (53%). Bình Thuận cũng đạt mức 37% chỉ tiêu, cho thấy sự tiến bộ trong việc triển khai các dự án này tại các tỉnh thành. Đặc biệt, các tỉnh như Bắc Ninh, Thanh Hóa, Hải Phòng, và Đồng Nai đã tích cực thu hút đầu tư vào các dự án nhà ở xã hội, với số lượng dự án được triển khai tương đối lớn.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, vẫn còn nhiều địa phương chưa thể hiện được sự quyết liệt trong việc triển khai các dự án. Bộ Xây dựng đã chỉ ra rằng một số tỉnh như Thái Nguyên, Ninh Bình, Nam Định, Quảng Bình, Thừa Thiên Huế, Bạc Liêu, và Cà Mau có nhu cầu cao về nhà ở xã hội nhưng chưa có kế hoạch triển khai rõ ràng hoặc chưa có dự án nào được khởi công. Điều này đang là một thách thức lớn, đòi hỏi sự tập trung và nỗ lực hơn nữa từ phía chính quyền địa phương và các cơ quan liên quan.
Đáng chú ý, các Bộ như Bộ Quốc phòng, Bộ Công An, và Tổng Liên đoàn Lao động vẫn chưa triển khai dự án nào, mặc dù chỉ tiêu xây dựng mỗi bộ là 5.000 căn, và Tổng Liên đoàn Lao động là 2.000 căn. Đây là một trong những hạn chế lớn cần được khắc phục để đảm bảo đạt được mục tiêu đề ra, cũng như đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về nhà ở xã hội trên toàn quốc.
Hà Nội chỉ đạt gần 37% chỉ tiêu
Hà Nội, một trong hai đô thị lớn nhất cả nước, đang gặp nhiều khó khăn trong việc thực hiện chỉ tiêu xây dựng nhà ở xã hội. Theo kế hoạch, thành phố cần xây dựng 18.700 căn vào năm 2025.
Tuy nhiên, đến nay, Hà Nội mới chỉ khởi công ba dự án với tổng cộng 1.700 căn và hoàn thành năm dự án khác, cung cấp thêm 5.200 căn nhà. Điều này tương đương với việc thành phố mới đạt được gần 37% mục tiêu đề ra.
Bộ Xây dựng đã bày tỏ lo ngại về tiến độ chậm chạp này, đặc biệt là khi Hà Nội chưa có kế hoạch cụ thể về số lượng dự án sẽ hoàn thành vào năm 2025. Trong báo cáo tháng 2, Bộ Xây dựng nhấn mạnh rằng Hà Nội chỉ dự kiến đưa vào sử dụng 1.200 căn trong năm nay, con số này được đánh giá là “thấp” trong bối cảnh thành phố là nơi tập trung đông đảo lao động thu nhập thấp, những người có nhu cầu lớn về nhà ở xã hội.
Trước tình hình này, Chủ tịch Hà Nội Trần Sỹ Thanh đã nhấn mạnh sự cần thiết phải đẩy nhanh tiến độ xây dựng nhà ở xã hội. Trong cuộc họp ngày 30/5, ông Trần Sỹ Thanh đã yêu cầu các sở, ngành, và địa phương cam kết khởi công ít nhất một dự án mới trước ngày 1/10. Đây được xem là một biện pháp nhằm thúc đẩy tiến độ xây dựng, đồng thời đáp ứng nhu cầu cấp bách về nhà ở cho người thu nhập thấp tại Hà Nội.
Nhìn chung, để đạt được chỉ tiêu đề ra, Hà Nội cần phải có những biện pháp quyết liệt hơn trong việc cải cách thủ tục hành chính, tối ưu hóa quy trình phê duyệt dự án, và tăng cường thu hút đầu tư. Đồng thời, thành phố cũng cần có sự phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành trung ương để giải quyết những vướng mắc hiện tại, đảm bảo tiến độ và chất lượng của các dự án trong thời gian tới.
TP.HCM đạt khoảng 21% mục tiêu nhà ở xã hội
TP.HCM, trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước, đang phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc đáp ứng nhu cầu nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp. Với chỉ tiêu xây dựng 26.200 căn vào năm 2025, thành phố hiện mới chỉ đạt khoảng 21% mục tiêu đề ra.
Cụ thể, TP.HCM đã cấp phép và khởi công 6 dự án với tổng cộng gần 4.400 căn hộ, trong khi 4 dự án khác đã hoàn thành, cung cấp thêm hơn 1.200 căn nhà. Điều này cho thấy tiến độ xây dựng nhà ở xã hội tại TP.HCM còn rất chậm so với kỳ vọng.
Một điểm sáng trong bức tranh nhà ở xã hội tại TP.HCM là dự án Lê Thành Tân Kiên tại huyện Bình Chánh, được động thổ vào cuối tháng 8. Đây là dự án đầu tiên được khởi công trong năm nay tại TP.HCM. Dự án này, khi hoàn thành, sẽ cung cấp 1.445 căn hộ có diện tích từ 45-50 m² cho người thu nhập thấp. Mặc dù chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng chỉ tiêu, nhưng đây là bước khởi đầu quan trọng, đánh dấu sự quyết tâm của TP.HCM trong việc cải thiện tình hình trong việc xây dựng nhà ở xã hội.
Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu xây dựng 26.200 căn nhà ở xã hội vào năm 2025, TP.HCM cần phải tăng tốc độ triển khai các dự án hiện có, đồng thời tìm kiếm thêm các quỹ đất mới và cải thiện quy trình phê duyệt.
Thành phố cũng cần thúc đẩy sự tham gia của các nhà đầu tư tư nhân bằng cách cung cấp các chính sách ưu đãi và hỗ trợ tài chính phù hợp. Điều này không chỉ giúp giải quyết vấn đề nhà ở cho người thu nhập thấp mà còn góp phần ổn định thị trường bất động sản, tạo điều kiện cho sự phát triển bền vững của TP.HCM trong tương lai.
Gói tín dụng 120.000 tỷ đồng: Nỗ lực hỗ trợ nhưng kết quả còn hạn chế
Gói tín dụng 120.000 tỷ đồng được triển khai với mục tiêu hỗ trợ lãi suất cho các dự án nhà ở xã hội, nhắm đến việc thúc đẩy nguồn cung nhà ở xã hội trong bối cảnh nhu cầu đang ngày càng gia tăng. Ban đầu, gói này chỉ có sự tham gia của bốn ngân hàng thương mại cổ phần Nhà nước, nhưng hiện nay, đã có thêm TP Bank, VPBank, MBBank, và Techcombank tham gia với mỗi ngân hàng cam kết 5.000 tỷ đồng, nâng tổng số vốn lên 140.000 tỷ đồng.
Mặc dù có quy mô lớn và được kỳ vọng mang lại sự chuyển biến tích cực cho thị trường bất động sản xã hội, nhưng sau hơn một năm triển khai, tỷ lệ giải ngân của gói tín dụng này vẫn rất thấp, chỉ đạt gần 1%, tương đương khoảng 1.344 tỷ đồng. Trong số đó, khoảng 1.295 tỷ đồng đã được giải ngân cho các chủ đầu tư tại 12 dự án, số còn lại dành cho người mua nhà.
Để khắc phục tình trạng này, Bộ Xây dựng đã phối hợp cùng Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu và xây dựng thêm một gói tín dụng mới trị giá 30.000 tỷ đồng chỉ dành riêng cho nhà ở xã hội. Gói này sẽ được tài trợ từ nguồn phát hành trái phiếu Chính phủ và ngân sách địa phương ủy thác, khác với nguồn vốn từ các ngân hàng thương mại như gói 120.000 tỷ đồng. Đây là một nỗ lực nhằm tạo thêm cơ hội cho người lao động thu nhập thấp có thể sở hữu nhà ở với lãi suất ưu đãi, cũng như thúc đẩy các dự án nhà ở xã hội nhanh chóng đi vào thực tế.
Ngoài ra, Bộ Xây dựng cũng yêu cầu các chủ đầu tư sau khi khởi công các dự án nhà ở xã hội phải nhanh chóng công bố thông tin để người dân có thể đăng ký mua, thuê mua, hoặc thuê nhà. Điều này không chỉ giúp người dân tiếp cận thông tin một cách minh bạch mà còn tạo điều kiện cho việc phân bổ nhà ở xã hội một cách hiệu quả hơn. Tuy nhiên, để các gói tín dụng này thực sự phát huy tác dụng, cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa các cơ quan chức năng và sự linh hoạt trong các chính sách tài chính, giúp giảm bớt các rào cản hiện tại.
Lời kết
Trong bối cảnh thị trường bất động sản đang đối mặt với nhiều thách thức, việc xây dựng nhà ở xã hội được xem là một trong những cuộc sàng lọc lớn của thị trường. Dù gặp nhiều khó khăn, Hà Nội và TP HCM cần phải nỗ lực hơn nữa để hoàn thành các chỉ tiêu đề ra, đáp ứng nhu cầu nhà ở của người dân và góp phần ổn định xã hội. Chỉ khi giải quyết được những vấn đề hiện tại, thị trường bất động sản mới có thể phát triển bền vững và hướng tới mục tiêu xây dựng một triệu căn nhà ở xã hội tính đến năm 2030.
About The Author
